’Stempel euroschulden af om erger te voorkomen’
Gedeeltelijke kwijtschelding van de staatsschuld van kwakkelende eurolanden is onvermijdelijk. Hoe langer de EU daarmee wacht, hoe groter de strop die obligatiehouders te slikken krijgen.
Dat stelt Domingo Cavallo, de Argentijnse minister van Economie tijdens de schuldencrisis van 2001, in een interview met deze krant. „Europa zit in een gevaarlijke ontkenningsfase.”
„Dat zaten wij ook tot juli 2001”, stelt de Argentijn. Hij vindt het hoog tijd voor een haircut van 30 à 40% op Griekse, Ierse en Portugese schuldpapieren. „De markten houden al rekening met zo’n korting en de banken zouden de stukken op hun balans al moeten hebben afgeboekt.”
Het opkopen van vergiftigde obligaties door de Europese Centrale Bank (ECB) is uitstel van executie, vindt Cavallo. Hij pleit voor een grote ruiloperatie. Na de haircut worden de schuldpapieren omgewisseld voor euro-obligaties, opdat de zwakke eurolanden weer tegen een redelijke rente kunnen lenen.
Het reddingsfonds van EU en IMF kan het beste hiervoor worden gebruikt.
„Dan heb je een duurzame uitweg uit de crisis.” Cavallo is net terug uit Europa, waar zijn ervaringen als minister de laatste tijd op warme belangstelling mogen rekenen. „Er zijn grote gelijkenissen tussen beide crises. Al staan Griekenland, Ierland en Portugal er slechter voor dan Argentinië in 2001, zowel qua schuldenlast als qua begrotingstekort.”
Net als de zwakke eurobroeders kampte het Zuid-Amerikaanse land met een te harde munt die niet vrijelijk kon bewegen. Om de inflatie te beteugelen had Cavallo de Argentijnse peso in 1991 (toen hij ook economieminister was) één op één aan de dollar gekoppeld. „De dollar werd tussen 1998 en 2001 overdreven sterk ten opzichte van de munten van onze belangrijkste handelspartners Brazilië en Europa. Dat holde het concurrentievermogen en de productie uit. Hetzelfde gebeurde met zwakkere eurolanden toen de euro richting $1,60 steeg.”
Argentinië zonk weg in een diepe recessie en moest tegen steeds hogere rentes geld lenen. In 2000 ging het land aan het IMF-infuus en in maart 2001 werd ’superminister’ Cavallo teruggehaald als de beoogde verlosser. „Pas in juli van dat jaar besefte ik dat herstructurering van de schuld onafwendbaar was. Maar in oktober waren er verkiezingen. We konden in november met een voorstel komen. Binnenlandse schuldeisers gingen akkoord met een korting van 30% op de rente. In januari zouden we in het buitenland de boer op gaan. Maar toen trok het IMF zijn steun in, terwijl we volop aan het saneren waren. Dat was rampzalig.”
In de roerige weken die volgden, ging het land failliet met een historische default (wanbetaling) van € 72 miljard. Het gevolg was dat Argentinië een paria op de internationale kapitaalmarkt werd en alleen tegen torenhoge percentages kon lenen. Uiteindelijk slaagde het land er met veel pijn en moeite in om met een groot deel van de schuldeisers alsnog een akkoord over gedeeltelijke terugbetaling te sluiten.
De les voor Europa? „Een gecontroleerde afschrijving doorvoeren voordat het te laat is.” Ziet Cavallo daar draagvlak voor in het oude continent? „Officieel niet. Maar achter de schermen wordt er wel gesproken over een haircut in 2013. De hoop is dat Europese banken dan beter bij kas zitten om de klap op te vangen. Het risico is dat het verlies dan 70% is in plaats van 30 à 40%. Dat gevaar wordt onderschat.”
In januari 2002 – Cavallo heeft dan al het veld geruimd – wordt de peso losgekoppeld van de dollar. De munt valt als een baksteen en miljoenen Argentijnen zijn op slag arm. Maar de economie begint snel te groeien. Is het een goed idee om een land als Griekenland buiten de eurozone te plaatsen, al dan niet tijdelijk? „Nee, ik hoop dat iedereen binnenboord blijft. Devaluatie leidt onherroepelijk tot wanbetaling van zo’n land (de schulden blijven immers in euro’s genoteerd en vallen omgerekend in ’nieuwe’ valuta fors hoger uit, red.). En de spaargelden, salarissen en pensioenen verdampen erdoor. Dat is niet alleen heelpijnlijk voor zo’n bevolking, maar zou in heel Europa worden gevoeld.”
Hoe krijgt Europa de kwakkelaars dan wel uit het dal? „De ECB zou een losser monetair beleid moeten voeren, meer de kant op van de Amerikaanse Fed. Een daling van de euro tot $1,10 à $1,20 zou ontzettend helpen. En ik denk dat het effect op de inflatie zou meevallen.”
Ook zouden lidstaten hun begrotingsbeleid beter moeten coördineren. Nu de zwakke landen de broekriem aanhalen, zou het florerende Duitsland juist meer moeten uitgeven, vindt Cavallo. Proeft hij in Argentinië een zeker leedvermaak om de crisis bij het vroegere beste jongetje van de klas? „Welnee. We hopen dat Europa een tragische ontknoping bespaard blijft. Daartoe is het zaak om nu de confrontatie met de crisis aan te gaan.”
